سنگ گرانیت (Granite)، از گونه‌های آذرین درونی است که از سرد شدن سنگ‌های به صورت مواد مذاب، در دل زمین تشکیل می‌شوند.
سنگ‌های «آذرین و پلوتونیت»، عمده گرانیت‌ها را تشکیل می‌دهند. در یک تعریف، سنگ‌های حاصل از انجماد مواد مذاب را آذرین و سنگ‌های آذرین سرد شده در عمق‌های بسیار بالاتر را پلوتونیت گویند.
جالب است بدانید که این سنگ، فقط در سیاره زمین به فراوانی وجود دارد و بخش عمده پوسته زمین را تشکیل داده است. گرانیت، از سنگ‌های نمادین سیاره ماست!
پس به سبب سرد و سخت شدن در اعماق زیاد و همچنین درشت بودن دانه‌های ساختار تشکیل دهنده سنگ‌های گرانیت، آن‌ها را از نوع آذرین به حساب می‌آورند. در ضمن، دیگر سنگ‌های آذرین و پلوتونیت مانند گرانودیوریت، مونزونیت، تونالیت و کوارتز دیوریت، به لحاظ ظاهری به گرانیت‌ها شباهت دارند.
تعاریف متفاوت برای سنگ گرانیت!
برای شناخت این نوع از سنگ‌های آذرین درونی، سه نوع تعریف «عامیانه»، «تجاری» و «علمی» وجود دارد، که هر کدام تفاوت‌هایی را با دیگری دارا می‌باشد.
- عامیانه: سنگی است دارای رنگ روشن، دانه‌های درشت و ترکیب شده با مواد معدنی که در اعماق از سرد شدن مواد مذاب، به وجود آمده است.
- علمی: زمین شناسان تعریف عامیانه گرانیت را تنها برای دسته‌ای از این سنگ‌ها به نام «گرانیتوئید»، تعریف نموده‌اند و در عوض، تعریف بهتر و کامل‌تری را برای گونه‌ای دیگر از گرانیتوئید ها در نظر گرفته‌اند: «گرانیت واقعی باید شامل ۲۰ تا ۶۰ درصد کوارتز باشد. از طرفی میزان فلدسپات قلیایی آن باید از میزان پلاژیوکلاز های آن بیشتر باشد.»
- تجاری: برندهای تجاری، به منظور ایده آل سازی سنگ‌های گرانیت در صنعت ساختمان سازی و تزئیناتی، و جذب مشتری به سبب آن، تعریف خاص خود را برای توصیف آن به وجود آورده‌اند: «گرانیت سنگی دارای استحکم بالا، به خاطر انسجام بیش از اندازه دانه‌های تشکیل دهنده آن، طی فرآیند سرد شدن به مدت طولانی است. به‌به غیر از آن، کوارتز و فلدسپات موجود در آن، استحکام بیشتری از استیل دارند و در ساختار آن به فراوانی یافت می‌شوند.»
ساختار تشکیل دهنده گرانیت
ساختار قطعه سنگ‌های متخلخل آذرین را می‌توان از دو جهت «فیزیکی» و «شیمیایی»، بررسی نمود:
- به لحاظ فیزیکی، این سنگ‌ها از دانه‌های درشت که به طور معمول با چشم غیر مسلح قادر به دیده شدن هستند، و در کنار هم با فشار و استحکام بسیار بالا قرار گرفته‌اند، تشکیل شده است.
- به لحاظ شیمیایی (مواد تشکیل دهنده)، این سنگ از مواد معدنی یا همان کانی‌های کوارتز، فلدسپات، آمیفیبول، میکا، بیوتیت و هورنبلاند مشکی رنگ تشکیل شده است.
وجود این کانی‌های مختلف به طور تصادفی در ساختار سنگ‌های خارا، موجب تشکیل رنگ‌های متنوع و زیبا خواهند شد. کانی‌های کوارتز و فلدسپات باعث تشکیل رنگ‌های روشن (صورتی روشن تا سفید) می‌شوند. و دیگر مواد معدنی با تشکیل رنگ‌ها و رگه‌های تیره، در میان رنگ‌های روشن بسیار جذابیت به وجود می‌آورد. در کل گرانیت‌ها، به رنگ‌های سفید، خاکستری، مشکی، سبز، نارنجی و قرمز در دسترس می‌باشند.
مزایای استفاده از سنگ‌های آذرین
- گرانیت، نماد استحکام و مقاومت در میان تمامی سنگ‌هاست و در برابر هر فشار و آسیب احتمالی، مقاومت بسیار بالایی را از خود نشان می‌دهد، و به همین سبب دارای طول عمر زیادی نیز می‌باشد. این مقاومت شامل حرارت نیز می‌شود، به همین جهت به سنگی پر کاربرد در ساخت کانتر آشپزخانه تبدیل شده است. قرار دادن ظروف و اشیای داغ بر روی آن، هیچ گونه تغییری در رنگ و ساختار آن ایجاد نخواهد نمود.
- در عین سختی و مقاومت بالا، سنگی است منعطف با قابلیت برشکاری آسان به ابعاد مختلف. بالانس این دو ویژگی باعث شده تا این سنگ در هنگام برشکاری، دچار آسیب و شکستگی نشود.
- تنوع طرح و رنگ خدادادی: این سنگ‌ها در فرآیند تولید کاملاً طبیعی خود، از رنگ‌ها و طرح‌های بسیار شگفت انگیز برخوردار شده و بدون نیاز به رنگ نمودن و یا ایجاد تغییر در رنگ و طرح، می‌توان آن را در محیط مورد نظر خود استفاده نمایید.
- از آنجایی که گرانیت، محصول طبیعت است و نه انسان، جزو منابع تجدید پذیر بوده و پس از گذشت سال‌ها نیز قابل بازیافت‌اند.
- به سبب مقاومت آن در برابر نفوذ آب، استفاده از آن در سینک و کانتر آشپزخانه، کف پوش و روشویی بسیار رایج است.
- مقاومت در برابر خوردگی هرگونه ماده شیمیایی.
- گرانیت‌ها حتی در برابر سائیدگی و خط و خش مقاوم‌اند، و بدین صورت برای راه پله‌ها که رفت و آمد در آن زیاد است، بسیار مناسب‌اند.
- به وفور یافت شدن منابع سنگ‌های آذرین، و همچنین نگهداری آسان و بی دردسرشان، سبب متحمل شدن هزینه‌های به صرفه‌ای نسبت به ویژگی‌هایشان خواهد شد.
معایب استفاده از سنگ‌های آذرین
- وزن بسیار بالا.
- زمان بر بودن نصب آن به سبب نیاز به استفاده از ملات. در ضمن چسبندگی آن به ملات ایده آل نیست و ممکن است بعدها سنگ از جایگاهش جدا شود.
- عایق نبودن در برابر صدا و گرما و در نتیجه، هدر رفتن انرژی.
- هزینه بالای آن نسبت به سنگ‌هایی مانند چینی و تراورتن.
کاربردهای سنگ گرانیت
این سنگ در طراحی‌های داخلی و خارجی و در بسیاری از اماکن و لوازم، از جمله موارد زیر، کاربرد دارند:
- سنگ پله‌ها
- سنگ فرش پیاده روها
- کانتر آشپزخانه
- سینک آشپزخانه
- روشویی
- نمای محوطه و ساختمان
بررسی قیمت سنگ گرانیت
گرانیت‌ها از جمله گران‌ترین سنگ‌های مورد استفاده، به خصوص در محیط‌های بسیار مهم می‌باشد، زیرا هزینه استخراج، صیقل دادن، برشکاری و در کل فرآوری آن کمی بالا است.
سنگ دهبید
نکاتی راجع به سنگ‌های گرانیت
- بیشتر گرانیت‌ها به صورت توده‌ای (باتولیت و استوک) هستند.
- اگر دانه‌های گرانیت درشت باشند و بلورهای فلدسپات بزرگ داشته باشند، مقاومت خمشی پایین آمده و شکننده‌تر خواهند شد. اگر گرانیت یکنواخت و ریز دانه باشد، این مقاومت بالا خواهد رفت.
